Uprawa warzyw w tunelu foliowym – to warto wiedzieć

Pożegnaj słabe plony ogórków i pomidorów. Do tej pory Twoje krzaczki marniały pod wpływem ulewnych deszczy, zbyt szybko wysychającego podłoża i silnego wiatru? To znak, że przyszedł czas na uprawę warzyw w tunelu foliowym! Zobacz, jak wybrać osłonę dla roślin, żeby zapewnić im bezpieczne warunki i łatwo kontrolować uprawy. Poznaj kolejność sadzenia warzyw pod osłonami i ciesz się plonami, jakich jeszcze nie widziałeś!
Czym jest tunel foliowy?
Tunel foliowy ogrodowy to osłona, która zapewnia roślinom dostęp do promieni słonecznych, jednocześnie dbając o izolację termiczną. Szkielet zbudowany jest z ramy metalowej lub plastikowej, pokrytej folią polietylenową.
Konstrukcja przybiera różne kształty, przy czym optymalny to łukowaty, bo woda deszczowa spływa po nim swobodnie, nie obciążając go. Tunel chroni uprawy przed szkodnikami i chorobami, zabezpiecza je przed zmiennymi warunkami pogodowymi: silnym wiatrem, niską temperaturą, ulewami, opadami śniegu i gradobiciem.
W tunelu posadzisz i posiejesz warzywa wcześniej niż w gruncie. Łatwa kontrola temperatury i wilgotności sprzyja uprawom roślin ciepłolubnych, takich jak pomidory, ogórki, dynie, papryki i bakłażany.
Jaki tunel foliowy wybrać?
Najważniejszy parametr tunelu foliowego to szerokość, której wymiary wynoszą od 2 do 4 metrów. W takiej przestrzeni mieszczą się dwie grządki warzywne z przejściem pośrodku. Długość dostosuj do upraw, które zamierzasz prowadzić. A wysokość – do swojego wzrostu i uprawianych warzyw (np. palikowanych pomidorów i papryki lub ogórków na sznurku).
Tunele różnią się między sobą m.in. materiałem, z którego wykonany jest stelaż (pałąki):
- plastikowy – wykonany z PVC lub polipropylenu nie rdzewieje, łatwo się go montuje,
- metalowy – łączony na śruby, ulega korozji, chyba że są np. ocynkowane.
Pałąki metalowe zapewniają lepszą stabilność tunelowi, kiedy wieje, ale muszą być wykonane z materiałów nierdzewnych, żeby służyły latami. Plastikowe z kolei nie wymagają konserwacji i są tańsze, ale za to mniej wytrzymałe.
Kolor folii tunelowej – czy ma znaczenie?
Zarówno folie przezroczyste białe, jak i niebieskie czy zielone przepuszczają promienie słoneczne, jednak robią to w różnym stopniu. Każda z nich ma swoje zadania – np.:
- folia czerwona podnosi temperaturę w tunelu, bo absorbuje więcej promieniowania słonecznego,
- folia niebieska sprzyja roślinom o długim okresie wegetacyjnym i reguluje temperaturę wewnątrz,
- folia żółta może przyciągać zapylacze, do tego odbija światło, przez co zwiększa jego ilość docierającą do roślin,
- folia biała odbija światło i zapewnia mu równomierny rozkład wewnątrz tunelu,
- folia zielona redukuje temperaturę w tunelu, a jej spokojny kolor podnosi komfort pracy.
Minimalna gramatura poszycia to 140 g/m2, ale lepiej wybrać nieco wyższą, czyli od 150 g/m2 w górę. Ważną rolę odgrywa odporność folii na promieniowanie UV. Oznacza się ją symbolami od UV2 do UV5. Cyfra informuje, przez ile sezonów poszycie będzie zapewniać najwyższą ochronę roślinom.
Siatka cieniująca na tunel foliowy – do czego służy?
Lekka polietylenowa siatka ma stabilizator UV, chroni folię przed promieniami słonecznymi i zapobiega przegrzewaniu się roślin. Nie nasiąka wodą, więc nie zwiększa swojej objętości i wagi pod wpływem deszczu, dzięki czemu nie obciąża konstrukcji. Zachowuje swoje właściwości mimo intensywnego słońca.
Siatki zapewniają cień tunelom w różnym stopniu. Może to być np. 42%, 66% itp. Dopasowujesz je do potrzeb swoich upraw i stopnia nasłonecznienia na stanowisku.
Kiedy siatka spełni swoje zadanie, zdejmij ją, wysusz i zroluj (łatwiej będzie Ci ją potem rozwinąć). Przechowaj do następnego sezonu.
Tunel foliowy nowy czy używany – co wybrać?
Kupując nowy tunel foliowy masz gwarancję producenta co do jego trwałości. Przy używanym możesz nie mieć stuprocentowej pewności, przez ile sezonów służył.
Jeśli zdecydujesz się na produkt z drugiej ręki, sprawdź dokładnie stan pałąków, zweryfikuj czy znajdują się na nich uszkodzenia, pęknięcia (plastik) lub ślady rdzy (metal). Rozłóż poszycie i dokładnie je obejrzyj pod kątem szczelności – czy folia się nie rozeszła, nie ma zgnieceń lub naderwań.
Stanowisko dla tunelu – czy ma znaczenie?
To jeden z ważniejszych aspektów w uprawie roślin pod osłonami. Tunel ustaw w kierunku wschód-zachód, tak żeby dłuższy bok biegł w kierunku południowym, na stanowisku, na którym panuje dobre nasłonecznienie, a jednocześnie zacisznym. W takich warunkach do roślin dotrze maksymalna ilość światła przez cały sezon wegetacyjny. W miarę potrzeby wypoziomuj podłoże pod tunel, odchwaść je i oczyść.
Jaką ziemię do tunelu wybrać?
Jesienią, w sezonie poprzedzającym uprawy, zacznij nawożenie świeżym obornikiem.
Użyj od 50 do 80 kg obornika na 10 m² ziemi, w zależności od jej jakości. Na glebach ciężkich przekop obornik tak, żeby dotarł na głębokość 20 cm, a na lekkich na głębokość 10 cm.
Jeśli dopiero wiosną zdecydowałeś się na uprawę tunelową, zasil ziemię rozłożonym obornikiem i przekop go na głębokość 10 cm (gleba ciężka) lub 5 cm (gleba lekka).
Podczas użyźniania podłoża kompostem użyj 20-60 kg na 10 m². Przekop glebę i rozsyp go na powierzchni, a potem zagrab.
Raz na kilka sezonów wymień wierzchnią warstwę gleby, czyli usuń ją na głębokość ok. 25 cm i dopełnij 10-15 cm warstwą kompostu. Na nią nałóż 10-15 cm świeżej ziemi (nie tej, którą usunąłeś).
Warzywa do tunelu foliowego – jakie się sprawdzą?
Ciepłolubne gatunki w naszym klimacie najlepiej czują się w tunelu foliowym. W gruncie musiałbyś posiać je dopiero po 15 maja, a w tunelu zrobisz to już w marcu lub na początku kwietnia.
Na uprawę tunelową nadają się przede wszystkim: pomidory, papryka, ogórki, fasolka szparagowa, pietruszka, cebula dymka, szczypiorek i kapusta. Tunel sprawdza się także w przypadku roślin przed- i poplonowych, jak rzodkiewka, kalarepa, szpinak i sałaty oraz ziół: bazylii, kolendry, kopru, estragonu, lubczyku, melisy i dziurawca.
Jaki i kiedy wysiewać nasiona warzyw w tunelu?
Stabilna średnia temperatura dobowa na 10-12°C zapewnia dobre warunki dla uprawy warzyw o małych wymaganiach cieplnych, a 15-18°C to minimalna średnia dobowa temperatura dla warzyw ciepłolubnych
Rośliny wysiewaj w marcu lub na początku kwietnia. Kolejność jest istotna, bo jeśli dobrze rozplanujesz uprawy, wykorzystasz ograniczoną powierzchnię w maksymalnym stopniu.
Zacznij od wczesnych odmian takich gatunków, jak:
- marchew – Karotina, Chantaney i Krakowia,
- rzodkiewka – Saxa, Duo, Carmesa,
- kalarepa – Delikatess Weisser,
- kapusta – Ditmarska, Zora,
- szpinak – Asta,
- sałata – Królowa Lata, Lollo Rossa, Anielka.
Po zbiorach posiej lub posadź z rozsad:
- pomidory – Ożarowski, Pedro, Dafne,
- ogórki – Marta, Pokusa, Saladin,
- paprykę – California Wonder, Granova, Loran,
- fasolkę szparagową – Gold Pantera, Bona, Berggold.
Późnym latem i jesienią posiejesz na późny zbiór:
- rzodkiewkę – Diana, Alusia,
- kalarepę – Gabi,
- pietruszkę – Ołomuńcka, Warta, Sonata,
- szpinak – Greta, Orbita, Olbrzym Zimowy,
- marchew – Flakkese 2 Flacoro, Koral, Blanka.
Optymalne warunki panujące w tunelu – dopasuj je do roślin
Ilość światła i poziom wilgotności powietrza zależy od wymagań uprawianych warzyw. Na przykład ogórki, papryka i pomidory potrzebują ok. 70-80% wilgotności. Najlepiej utrzymuj poziom 50-80%, jeśli w tunelu znajdują się również rośliny o niższym zapotrzebowaniu na wilgoć.
Obserwuj uprawy i na tej podstawie modyfikuj poziom wilgotności. Uważaj, żeby nie spadł poniżej 30%, bo rośliny zahamują wzrost i zaczną zasychać. Przy niedostatecznej ilości światła słonecznego zamontuj dodatkowe oświetlenie.
Optymalna temperatura dla warzyw uprawianych pod osłonami oscyluje między 21-26°C. Jeśli wilgotność jest za niska, zamgławiaj rośliny, czyli rozpylaj wodę wokół nich, a nie bezpośrednio na liście i pędy.
Pamiętaj przy tym, że wysoki poziom wilgoci i ciepło to niestety dobre warunki dla rozwoju chorób grzybowych. Wietrz tunel w ciągu dnia, otwierając drzwi i okna, np. przed zachodem słońca. Możesz też zainwestować w elektryczny osuszacz powietrza, jeśli masz możliwość podłączenia go do prądu.
Latem, kiedy panują ciepłe dni, niektórzy ogrodnicy zdejmują poszycie z tunelu. Wcześniej jednak zahartuj rośliny, zostawiając otwarte drzwi i okna w ciągu dnia przez około tydzień.
FAQ – Uprawa warzyw w tunelu foliowym
- Czy zdjąć folię z tunelu na zimę?
Tak, bo zalegający śnieg, mróz i mocne wiatry obciążają konstrukcję i uszkadzają poszycie. Zanim zdejmiesz folię, umyj ją wodą z mydłem potasowym i wysusz. Zroluj, nie składaj. Jeśli zegniesz ją zbyt mocno, odkształci się lub pęknie i straci swoje właściwości. Przechowuj ją w suchym i ciemnym miejscu, w temperaturze powyżej 0°C. - Jak ogrzać tunel foliowy?
Temperaturę w tunelu foliowym podniesiesz m.in. dzięki nagrzewnicom elektrycznym i panelom grzewczym na podczerwień. W niewielkich tunelach sprawdzą się maty grzewcze ułożone na powierzchni gleby lub pod donicami. Do najtańszych rozwiązań należy owinięcie tunelu folią bąbelkową, a także ustawienie w nim beczki z wodą, cegieł i kamieni, bo akumulują ciepło i uwalniają je w nocy. - Jak kontrolować temperaturę w tunelu foliowym?
Tradycyjne termometry cyfrowe to najprostsze i najtańsze urządzenia do monitorowania ciepła w tunelu. Nowsze modele rejestrują również zmiany temperatury. Bezprzewodowe termometry z zewnętrznymi czujnikami sprawdzają poziom ciepła w czasie rzeczywistym i przesyłają dane na smartfon, laptop lub komputer. W dużym tunelu umieść termometry w różnych punktach na różnych wysokościach (przy podłożu, w połowie wysokości i pod poszyciem. - Jakie szkodniki i choroby pojawiają się w tunelach foliowych?
Większość chorób powstaje za sprawą podwyższonego poziomu wilgotności i ciepła przy jednoczesnym braku wentylacji. Należą do nich m.in. mączniak prawdziwy, fuzarioza, zgnilizna twardzikowa i czarna plamistość. Spośród szkodników najczęściej spotkasz mszyce, ślimaki i gąsienice. Sprawdzaj kondycję roślin i wdrażaj środki zapobiegawcze oraz zwalczające nieproszonych gości. Stosuj płodozmian i nawozy – silne rośliny lepiej sobie radzą ze szkodnikami i patogenami.



