Karmy dla dzikich ptaków – czym i kiedy dokarmiać?

Dbasz o bioróżnorodność w ogrodzie? Chcesz słuchać ćwierkania ptaków również zimą? Nic prostszego! Po prostu zacznij dokarmiać skrzydlatych przyjaciół. Zrobisz dobry uczynek dla natury, a sobie zapewnisz wesołe towarzystwo. Sprawdź, które karmy dla dzikich ptaków są pełnowartościowe i w jakim terminie otworzyć jadłodajnię.

Jak dokarmiać ptaki, żeby im nie zaszkodzić?

Od jesieni aż do wiosny, a szczególnie zimą ptaki potrzebują więcej sił i energii niż w ciepłych miesiącach. Szukają jedzenia i starają się utrzymać stałą ciepłotę ciała. Żeby zachować dobrą kondycję, wymagają zwiększonych dawek takich pierwiastków, jak:

• potas – odpowiada za skurcze mięśni (w tym serca) i pomaga utrzymać odpowiednią temperaturę ciała.
• magnez – utrzymuje koncentrację, dba o mięsień sercowy, wzmacnia organizm,
• wapń – przygotowuje ptaki do sezonu lęgowego i zwiększa ich odporność,
• fosfor – wspiera kondycję, zapewnia energię, wpływa na liczebność młodych w sezonie lęgowym,
• żelazo – odpowiada za dotlenienie organizmu, czyli m.in. wydolność do utrzymania temperatury ciała i aktywności fizycznej. Pomaga metabolizować pożywienie tak, żeby organizm wykorzystał je jak najefektywniej.
• cynk – sprawia, że ptaki łatwiej się adaptują do trudnych warunków, wspiera dobre wykorzystanie energii z pożywienia, dba wzrost i regeneracji tkanek. Utrzymuje dobrą kondycję piór – to ważne z punktu widzenia termoregulacji i ochrony przed zimnem.

Przy dokarmianiu ptaków zrezygnuj z produktów, które zawierają sól, wyroby mączne i surowe kasze. Im mniej zbóż, tym lepiej, bo ptaki bazują głównie na nasionach, orzechach i owocach.

Co warto podawać ptakom? Ziarna, kule tłuszczowe…

Wysokoenergetyczne nasiona, orzechy i ziarna, tłuszcze, owoce i warzywa pomagają ptakom przetrwać zimne miesiące i niedostatek pożywienia.

Smakołyki, które dostarczają ważnych składników, w tym mikro- i makroelementów, to:

• słonecznik czarny – zawiera białko, tłuszcze, cynk, żelazo, magnez, fosfor, wapń i potas. Z drobnymi pestkami o delikatnej łupinie radzą sobie nawet małe ptaki, takie jak sikorki, dzwońce, wróble. Zajadają się nim również zięby, sójki, grubodzioby, szczygły i dzięcioły.
• słonecznik łuskany – bogaty w tłuszcz i białko, magnez, żelazo, cynk, wapń, potas i fosfor. Ulubiony przysmak niedużych ptaków: modraszek, wróbli, mazurków, szczygłów, dzwońców, zięb i kowalików.
• suszone larwy mącznika – skarbnica białka, dzięki któremu ptaki zyskują energię na chłodne dni. Stanowią dobre źródło cynku i fosforu. Przepadają za nimi szczególnie wróble, rudziki, sikorki, dzięcioły, sójki i te szpaki, które zdecydują się zostać na zimę w Polsce (głównie na zachodzie kraju).
• proso senegalskie – zawiera węglowodany, białko i wapń. Lekkostrawne ziarna zmniejszają ryzyko wystąpienia problemów żołądkowych i wspomagają trawienie u ptaków. Prosem żywią się głównie wróble, sikorki, trznadle i mazurki.
• kule tłuszczowe – zdrowa bomba kaloryczna, zawierająca mieszankę nasion (np. pszenicę, słonecznik, kukurydzę), zatopioną w tłuszczu zwierzęcym. Wypełnia zwiększone zapotrzebowanie ptaków na energię, białko i tłuszcze. Kule, bloki i kubki tłuszczowe to pożywienie dla większości gatunków ptaków zimujących w Polsce.
• orzeszki – pełne tłuszczy i wapnia orzechy czerwone, orzechy ziemne i orzechy włoskie zwiększają zapas energii i dostarczają kalorii potrzebnych do utrzymania temperatury ciała. Zawierają białko, magnez, żelazo, fosfor i potas. Delektują się nimi zwłaszcza rudziki, kosy, sójki, dzięcioły i oczywiście orzechówki. Jeśli Twój karmnik odwiedzają drobniejsze gatunki ptaków, takie jak sikorki, pokrusz orzechy na małe kawałeczki, żeby i one mogły skorzystać. Uwaga! Orzechy podawaj tylko w formie niesolonej.
• mieszanki nasion – zawierają m.in. pszenicę, sorgo, pestki dyni, mak, owies, proso, kukurydzę, orzechy, siemię lniane i konopie. Nadają się do żywienia różnych gatunków ptaków, takich jak wróble, bogatki i kosy. Zawierają magnez, cynk, fosfor, żelazo, potas, wapń i białko. Z takich mieszanek korzystają m.in. sikorki, wróble, mazurki, dzwońce, trznadle, kowaliki, gile i szczygły
• jabłka i gruszki – dostarczają wody, co jest istotne z uwagi na zamarznięte naturalne źródła wody. Dostarczają witamin i potasu. Lubią je kosy, kwiczoły i gile (te ostatnie przepadają też za owocami jarzębiny i pestkami owoców).
• gotowane warzywa – marchewki, ziemniaki i buraki zapewniają potas, łatwiej się trawią niż surowe i lepiej się przyswajają. Do największych amatorów warzyw należą kosy.

Kule tłuszczowe lub orzechy często zamknięte są w opakowaniach z siateczki. W miarę możliwości wyjmuj zawartość i umieszczaj w karmniku, żeby pazurki drobniejszych ptaków (wróbli, sikorek) nie zaplątały się w oczka.

Od kiedy zaczynamy dokarmianie i do kiedy to robimy?

Ptasią stołówkę otwórz w październiku i zamknij najpóźniej w maju, w zależności od warunków pogodowych. (m.in. przymrozków). Jeśli już zaczniesz dokarmiać ptaki, rób to przez cały sezon jesienno-zimowo-wiosenny. Przyzwyczajają się do stałego źródła pokarmu. Jeśli go zabraknie, będą zdezorientowane i mogą przypłacić to zdrowiem. Wiosną, latem i wczesną jesienią samodzielnie zdobywają pożywienie.

Jakich błędów unikać przy dokarmianiu ptaków?

Karmnik postaw w spokojnym i bezpiecznym miejscu, z dala od okien i ulicy. Chronionym przed kotami, ale jednocześnie widocznym dla ptaków, żeby wiedziały, dokąd przylecieć. Jedząc, obserwują otoczenie, żeby w porę zauważyć potencjalne zagrożenie i w razie potrzeby szybko wzbić się do lotu. Umiejscowienie restauracji powinno im to maksymalnie ułatwić. Najlepsze będzie zaciszne miejsce przy krzewach lub dalszy zakątek ogrodu. Nie przestawiaj karmnika, bo jak już wiesz, zmiany kiepsko wpływają na ptaki.

Czyść karmnik regularnie, żeby uniknąć rozprzestrzeniania się chorób. Wyrzucaj niezjedzone resztki pokarmu i ptasie odchody – to siedlisko bakterii i patogenów. Dostosuj rodzaj pożywienia do gatunków ptaków, które pojawiają się w Twoim ogrodzie. W innym przypadku zmarnuje się, a ptaki przestaną Cię odwiedzać.

Zwróć również uwagę na ilość jedzenia, którą podajesz. Jeśli widzisz, że część się marnuje, zmniejsz porcje. Z kolei zbyt pusty karmnik może zniechęcić ptaki do odwiedzin.

FAQ

Jak często dokarmiać ptaki zimą?

Regularnie, najlepiej codziennie lub co 2 dni uzupełniaj karmnik. Dostarczaj pokarm o stałych porach. Ptaki szybko przyzwyczają się do źródła pożywienia i zyskają pewność, że to jest miejsce, w którym zawsze mogą się posilić.

Jak dbać o czystość karmnika?

Co kilka dni usuwaj resztki pożywienia i brud. Myj karmnik ciepłą wodą z mydłem lub z octem. Jeśli to domek z surowego drewna, zabezpiecz go nietoksycznym impregnatem lub lakierem, żeby przedłużyć jego trwałość.

Czy mogę dać ptakom wodę?

Tak, jeśli naturalne źródła wody są daleko i zima jest bezśnieżna, podawaj wodę w poidełku lub misce (możesz dociążyć ją kamieniem). Zmieniaj ją kilka razy dziennie podczas mrozów. Myj poidło regularnie.

Czy można dokarmiać ptaki na balkonie?

W większości przypadków tak, ale jeśli Twoje mieszkanie przynależy do spółdzielni lub wspólnoty, upewnij się, że nie łamiesz regulaminu. Karmnik zamontuj na balustradzie lub ścianie balkonu, postaw na balkonie lub parapecie zewnętrznym. Nie wysypuj karmy bezpośrednio na parapet czy podłogę.