Co posadzić na środku trawnika - drzewa i krzewy na soliter
Soliter to pojedyncza wysoka roślina, często krzew lub niskie drzewo sadzona w wyeksponowanym miejscu w ogrodzie. Ma przyciągać wzrok, być jednym z najważniejszych obiektów dekoracyjnych, wprowadzać efekt piętrowości, a w pewnym stopniu (nie za bardzo) zacieniać dany zakątek. Które drzewa i krzewy są szczególnie wartościowe jako solitery?
Jak wybierać soliter? Gdzie go posadzić?
Soliter to drzewo lub krzew (rzadziej wysoka bylina bądź trawa ozdobna) o dużych walorach dekoracyjnych. W większości ogrodów można wybierać gatunki oryginalne, o wyróżniającym się wyglądzie, np. nietypowej barwie, kształcie czy wielkości liści. W „dzikich” ogrodach, np. leśnych czy naturalistycznych raczej stawia się na rodzime drzewo lub krzew, najlepiej występujące w okolicy. Takie ogrody są po prostu przedłużeniem natury. W ogrodach egzotycznych stawia się na „wizytówkowe” gatunki, np. miłorząb japoński („flagowiec” w ogrodzie orientalnym).
Soliter najczęściej sadzi się w miejscu nasłonecznionym, np. na środku trawnika. Należy więc sprawdzić jedynie wymagania glebowe danego gatunku, ewentualnie odporność na mróz. Aby nie zacienić nadmiernie trawy warto decydować się na odmiany o wąskiej koronie (np. ‘Fastigiata’). W większości ogrodów najefektowniejsze jako solitery są wysokie krzewy bądź niskie drzewa. Zbyt wysokie i rozłożyste gatunki z upływem czasu mogą być problematyczne w wyeksponowanym w centralnym miejscu, np. znajdującym się blisko domu bądź strefy rekreacyjnej ogrodu.
Róża pnąca – prawdziwa bomba w ogrodach romantycznych i klasycznych
Wszystkie róże (Rosa), niezależnie od grupy od razu zwracają na siebie uwagę i są lubiane. To królowe ogrodów, o wszechstronnym zastosowaniu aranżacyjnym. Róże pnące najczęściej prowadzi się na ogrodzeniach z kratownic, łukach i pergolach. Mniej powszechne, za to ciekawe zastosowanie to solitery do małych ogrodów. Krzewy można posadzić na trawniku. Nie spowodują zacienienia, a po kilku latach stają się głównym, spektakularnym elementem aranżacyjnym. Można dobrać je kolorystyką lub nawet w jednym miejscu posadzić dwie odmiany, np. o kwiatach białych i czerwonych. Wartościowe odmiany róż na soliter:
- Róża pnąca biała Climbing Iceberg – to żywotna odmiana o silnym wzroście. Roczne przyrosty wynoszą ok. 1 m, docelowo dorasta do 3-4 m wysokości (zwykle prowadzi się ją do 2-2,5 m). Kwitnie długo, od czerwca do jesieni.
- Róża czerwona pnąca ‘Paul’s Scarlet’ – to klasyczna, tradycyjna odmiana uprawiana w ogrodach od około 100 lat. Pasuję do różnych stylów urządzania. Kwiaty są półpełne, czerwono-malinowe (z lekko fioletowym połyskiem). Dorasta do 4 m wysokości.
- Róża pnąca pomarańczowa – wprowadza ciepłe barwy do ogrodu. Dzięki wyrazistej kolorystyce kwiatów wyróżnia się jako soliter. Osiąga 3-4 m wysokości.
Drzewa o wąskiej koronie – odmiany, które nie powodują dużego zacienienia
Drzewa o wąskiej koronie świetnie sprawdzają się w małych i średnich ogrodach. Tradycyjnie wykorzystuje się je na szpalery i do tworzenia alei. Zajmują niewiele przestrzeni (porównując z typowymi gatunkami), a wprowadzają niezbędną piętrowość na działkę. Do najcenniejszych soliterów zalicza się grab pospolity (Carpinus betulus) 'Fastigiata', który dorasta do 15 m wysokości, a ma koronę o szerokości do 4 m. Nieco większe rozmiary (do 20 cm) osiąga dąb szypułkowy (Quercus robur) ‘Fastigiata’. Szerokość korony jest zbliżona. Zazwyczaj pień jest nisko rozgałęziony. Pięknym drzewem, który przy okazji ma znaczenie w ziołolecznictwie jest lipa szerokolistna ‘Fastigiata’. Przy okazji to raj dla zapylaczy. Drzewo dorasta do ponad 20 m wysokości, przy 10-15 m szerokości (korony). To jest już propozycja na soliter do dużych ogrodów.
Drzewa i krzewy o oryginalnych liściach, kwiatach i korze
Jednym z najoryginalniejszych drzew uprawianych w Polsce jest judaszowiec kanadyjski (Cercis canadensis) osiągający kilka metrów wysokości. Kwitnie w maju na różowo. Kwiaty wyrastają bezpośrednio...z kory na gałęziach, konarach, a nawet głównym pniu. Atrakcyjna, wielobarwna postrzępiona kora to cecha klonu sprzępiastokorego (Acer griseum). Drzewo jest ozdobne przez cały rok. Dorasta do 9 m wysokości (przy 5-6 m szerokości).
Inną całoroczną dekoracją ogrodu jest dostojny i elegancki świerk kłujący (Picea pungens), często sadzony w ogrodach na środku trawnika. Na solitery świetnie nadają się także barwne klony palmowe (Acer palmatum). Ze względu na „ażurowość” pędów (drobne kwiaty i liście) warto wziąć pod uwagę tamaryszek (Tamarix). Nietypowe ulistnienie - prawie czarne ma buk pospolity (Fagus sylvatica) ‘Black Swan’. Drzewo osiąga 4-6 m wysokości przy 3 m szerokości. Nadaje się do formowania, np. można uzyskać bardzo zwarty pokrój lub formę zbliżoną do „płaczącej”.
Wybór gatunków na ogrodowy soliter jest bardzo duży. Można przebierać w gatunkach i odmianach. Poza względami estetycznymi wybrane drzewo czy krzew powinno być dopasowane do warunków - aby było piękne i nie sprawiało problemów pielęgnacyjnych.
