Jakie wybrać pnącza ogrodowe pod pergole?
W końcu stworzysz zaciszny zakątek w ogrodzie lub na podwórku! Wszystko dzięki gatunkom, które zapewnią Ci kameralną atmosferę, piękny widok i cień. Sprawdź, jakie pnącza ogrodowe pod pergolę wybrać, żeby pasowały do pozostałych roślin w Twoim otoczeniu i dobrze się czuły na swoim stanowisku. Podpowiadamy, czego potrzebują, żeby mocno piąć się w górę.
Pnącza ogrodowe pod pergole – gatunki do słońca i cienia
Pergole mają różne kształty – od wąskiej łukowej konstrukcji, przez prosty daszek na czterech podporach, aż do rozbudowanego układu z ławkami, podestem i ażurowymi ściankami. Zanim wybierzesz konkretną roślinę, zwróć uwagę na wysokość jej rocznych przyrostów i dopasuj ją do pergoli w swoim ogrodzie.
Wisteria (glicynia)
Roślina o groniastych kwiatostanach, osiągających 30-60 cm długości! Jeden kwiatostan składa się z ok. 80 kwiatków. Kwitnie w maju na biało, różowo lub fioletowo. Jeśli zbierzesz przekwitłe kwiatostany, latem powtórzy kwitnienie. Kwiaty wisterii w sezonie wegetacyjnym pojawiają się szybciej niż pierzasto złożone liście zbudowane z lancetowatych drobnych listków. Po przekwitnięciu to właśnie one przejmują rolę dekoracyjną.
W pierwszych latach po posadzeniu rośnie powoli. Przyspiesza w trzecim roku, zyskując roczny przyrost pędów 1-3 m. Wisteria docelowo osiąga ok. 10 m. Najlepiej rośnie w miejscach zacisznych, słonecznych i ciepłych o żyznych i stale lekko wilgotnych glebach.
W sezonie dokarmia się ją nawozem wieloskładnikowym. Na przełomie lipca i sierpnia wycina się cienkie i zagęszczone pędy, żeby wzmocnić zawiązywanie pąków kwiatowych jesienią. Zimuje w podłożu owinięta chochołem ze słomy oraz zabezpieczona kopczykiem z ziemi i liści lub kory.
Milin amerykański
W lipcu rozwija trąbkowate kwiaty zebrane w baldachy do 12 sztuk. Wyróżnia się takie odmiany kolorystyczne, jak:
Obfitemu kwitnieniu sprzyja suche i ciepłe lato. Lubi miejsca słoneczne i zaciszne, ale w lekkim cieniu również sobie poradzi, choć słabiej zakwitnie. Dobrze czuje się zarówno na glebach lekkich, jak i ciężkich.
Osiąga do 8-10 m wysokości ze średnim rocznym przyrostem 1-3 m (w dobrych warunkach do 4 m). Zaczyna kwitnąć dopiero w drugim lub trzecim roku po posadzeniu. Do tego momentu dekorację stanowią duże pierzaste liście.
Pierwsze cięcie milinu przeprowadza się od razu po posadzeniu (do 15 cm nad ziemią). Co 2-3 lata wykonuje się cięcie odmładzające. Przemarza, jeśli temperatura spada poniżej -20°C i wymaga osłony (np. słomą).
Powojnik
Powojniki kwitną od czerwca do października. W zależności od gatunku rozwijają kwiaty o różnych kolorach i kształtach, np.:
- Little Mermaid – kwiaty różowe pełne okrągłe,
- The President – kwiaty fioletowe gwiaździste,
- Bill McKenzie – kwiaty żółte dzwonkowate, utrzymują się do listopada
Większość powojników dorasta do 5 m wysokości. Do wyższych gatunków (10 m) należą m.in. powojniki górskie (Montana Rubens o różowych półpełnych kwiatach).
Lubią słoneczne i lekko zacienione miejsca o lekkich przepuszczalnych i stale wilgotnych glebach. Żeby utrzymać wodę w podłożu, stosuje się ściółkę np. z kory. Powojniki nawozi się regularnie, ale niewielkimi dawkami, bo źle reagują na zasolenie gleby.
Powojniki, które zakwitają późną wiosną, przycina się w marcu, jeśli pędy są słabe i uszkodzone. Powojniki kwitnące latem mocno przycina się wiosną do 30-50 cm nad ziemią (Nelly Moser, Little Mermaid). Jesienią skraca się takie odmiany, jak Bill McKenzie i Markham’s Pink. Niektóre powojniki kwitną na pędach wieloletnich i nie wymagają cięcia – np. Montana Rubens
Zimozielone pnącza ogrodowe na pergolę – zdobią przez cały rok
Pergola pozostanie zielona przez cały rok, jeśli wybierzesz gatunki, które nie boją się zimy. Ożywią uśpiony ogród i poprawią Ci humor w najbardziej ponury dzień. Zwłaszcza jeśli na pergoli powiesisz lampki i będziesz zapalać je po zmroku.
Akebia pięciolistkowa
Półzimozielone liście utrzymują się, aż temperatura spadnie poniżej -15°C. Często więc pozostają na roślinie przez całą zimę. Pnącze jest mrozoodporne, choć w surowe zimy przemarza do granicy śniegu. Mimo to wiosną wypuszcza zdrowe fioletowe pędy (z czasem brązowieją).
Przyrasta do 1-3 m rocznie. W sprzyjających warunkach akebia osiąga 5-10 m długości. Początkowo do pergoli podwiązuje się 5-7 najsilniejszych pędów. W miarę wzrostu same owijają się wokół podpory.
Akebia kwitnie od przełomu kwietnia i maja aż do jesieni. Rozwija różowe kwiaty o korzennym zapachu, które z czasem przebarwiają się na ciemnopurpurowo. Kolor zmieniają również palczaste liście o skórzastej fakturze – z zielonych o purpurowofioletowym odcieniu stają się ciemnozielone.
Najlepiej czuje się w miejscach słonecznych i półcienistych o glebach przepuszczalnych, przesychających i okresowo podmokłych. Nie radzi sobie w całkowitym cieniu, a w pełnym słońcu potrzebuje cyrkulacji powietrza.
Uszkodzone i mocno rozrośnięte pędy skraca się wiosną. Jeśli dolna część pędów zrzuci liście, wykonuje się cięcie odmładzające do 30-50 cm nad ziemią (zabieg w marcu raz na kilka lat).
Bluszcz Thorndale
Zimozielony klasyk na pergolę. Funkcję ozdobną pełnią skórzaste liście o długości 4-10 cm. Bluszcz lubi cień, ale kwitnie tylko na tych pędach, które mają dostęp do słońca. Kwiaty są jednak na tyle niepozorne, że nie odgrywają większej roli dekoracyjnej. Bez straty na estetyce można sadzić to pnącze również w całkowitym cieniu, czyli od północy.
Choć roślina utrzymuje zielone liście przez całą zimę, to podczas silnych mrozów (poniżej -15°C) może przemarzać. Zwłaszcza jeśli znajduje się w miejscu narażonym na suche wiatry, które uszkadzają pędy. W takim przypadku bluszcz zabezpiecza się okryciem ze słomy i kopczykuje, żeby ochronić bryłę korzeniową i utrzymać wilgoć w podłożu.
FAQ
Jakie pnącza rosną najszybciej?
Rdest Auberta przyrasta do 12 m rocznie! Poleca się go zwłaszcza do obsadzania murów, bo na nich ma wystarczająco miejsca na swobodny rozrost bez potrzeby skracania. Na pergoli potrzebuje stałej kontroli i systematycznego cięcia. Inne szybko rosnące pnącza, to akebia, winobluszcz i powojnik.
Jakie pnącza jednoroczne na pergolę?
Na stanowisku słonecznym rosną: chmiel zwyczajny, groszek pachnący, nasturcja większa i rodochiton. W cieniu sadzi się fasolnik egipski i kobeę pnącą. W przeciwieństwie do roślin wieloletnich sprawiają, że pergola co roku wygląda inaczej.
Jaką pergolę wybrać?
Pergole aluminiowe i ze stali nierdzewnej pasują do ogrodów nowoczesnych i minimalistycznych. Odporne są na działanie promieni słonecznych, deszczu i mrozu. Pergole drewniane (dębowe, bukowe, sosnowe) impregnuje się i konserwuje, żeby zapewnić im trwałość. Dobrze prezentują się w ogrodach wiejskich i skandynawskich, choć w nowoczesnych również się odnajdą.
Jak ustawić pergolę?
Pergole, które wyglądają jak brama, służą jako ozdobne wejście do ogrodu. Rozbudowane konstrukcje stawia się w ogrodzie od południa, południowego-zachodu i zachodu. Zapewniają cień i zatrzymują ciepło. Pergole od wschodu cechuje większy chłód. Nie poleca się pergoli od północy z uwagi na brak słońca, zimno przez większość miesięcy i mały wybór pnączy do obsadzenia.
