Byliny ozdobne z liści – jakie warto wybrać?
Byliny ozdobne z liści mają pewną przewagę nad roślinami o ozdobnych kwiatach, gdyż są dekoracyjne dłużej, przez prawie cały sezon lub nawet cały rok. W dodatku dzięki nim poszczególne nasadzenia, np. rabaty kwietne wyglądają naturalniej. Jakie gatunki o ozdobnych liściach warto uprawiać w ogrodzie?
Byliny wieloletnie na stanowiska słoneczne – najważniejsze gatunki
W rabatach w miejscach słonecznych, a także w przedogródkach często uprawia się starca wełnistego (Stachys byzantina). Bylina wytwarza liście pokryte drobnymi, srebrzystymi włoskami. To mechanizm, który ogranicza straty wody, dzięki niemu jest bardziej odporna na suszę od wielu innych gatunków. Dorasta do 30-40 cm wysokości. Często sadzi się ja na obwódkach i pierwszym planie rabat. W miejscach wybitnie suchych i mało urodzajnych radzą sobie rojniki (Sempervivum). Tworzą kuliste bądź gwiazdkowate rozety liści o różnej barwie (w zależności od odmiany).
Ciekawą alternatywną dla trawnika, sadzoną na skalniakach czy pomiędzy płytami chodnikowymi jest karmnik ościsty (Sagina subulata). To niska (5-10 cm) bylina dywanowa przypominająca kępki trawy. Tworzy jednak bardziej zwarte, gęste, kępy. Szałwia lekarska (Salvia officinalis) jest ozdobną byliną, która ma zarazem ma właściwości lecznicze. To atrakcyjne urozmaicenie rabat, a przy okazji można wykorzystywać ją dla poprawy zdrowia.
Byliny wieloletnie o dekoracyjnych liściach do cienia
Jedną z najpopularniejszych bylin do miejsc półcienistych i zacienionych w ogrodzie jest funkia (Hosta). W obrębie rodzaju można znaleźć ogromną liczbę odmian różniących się rozmiarem, wielkością, kształtem, a także kolorem liści. Rośliny preferują żyzne, próchnicze podłoża. Przed nadejściem zimy warto je ściółkować. Mają małe wymagania świetlne. Optymalne jest słońce do południa, a cień po południu. Można przyjąć zasadę, że hosty o jaśniejszych liściach uprawia się w miejscach o dużej ilości światła rozproszonego, a odmiany typowo zielone lub z niewielkimi przebarwieniami na stanowiskach bardziej zacienionych. Funkie zdobią rabaty, są sadzone pod koroną drzew lub tworzą obwódki, np. wzdłuż ścieżek. Efektowne odmiany funkii:
- Funkia ‘August Moon’ – wyróżnia się barwą liści, które są złocistozielone (odcień zależy od ich fazy rozwoju i warunków świetlnych). Dorasta do ok. 50 cm wysokości. Tworzy kępy o szerokości przekraczającej 100 cm.
- Funkia ‘White Feather’ – liście wiosną są kremowe, prawie białe. Zazieleniają się dopiero po kilku tygodniach (na jasnozielono). Odmiana niska, zwykle nie przekracza 30 cm wysokości (przy podobnej szerokości).
- Funkia ‘Canadian Blue’ – liście są niebiesko-szare z lekkim nalotem. Bylina dorasta do ok. 45 cm wysokości przy 100 cm szerokości.
Kolejną obowiązkową grupą na rabaty w miejscach częściowo zacienionych są żurawki (Heuchera). Rośliny wieloletnie wyróżniają się atrakcyjnymi, różnorodnymi barwami liści. Przykładem są m.in. żurawki o liściach czerwonych (‘Fire Alarm’), brązowo-purpurowych do prawie czarnych (‘Black Pearl’) i jasnozielonych z czerwonym unerwieniem (‘Electric Lime’). Traktuje się je jako byliny ozdobne z liści, ale w rzeczywistości duże walory dekoracyjne posiadają także kwiaty. Żurawki mają podobne wymagania jak funkie, można je razem komponować.
W miejscach zacienionych chętnie uprawia się byliny okrywowe ozdobne z liści, np. kopytnik pospolity (Asarum europaeum), bluszcz pospolity (Hedera helix) czy runiankę japońską (Pachysandra terminalis).
Paprocie – rośliny o najbardziej dekoracyjnych liściach polecane do ogrodu
Paprocie zalicza się do roślin wieloletnich, które są dekoracyjne wyłącznie z liści. Z założenia jest to grupa, która najlepiej lubi półcień, a znosi zacienienie. W ten sposób wykorzystuje się m.in. wietlicę japońską (Athyrium nipponicum), pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris), nerecznicę samczą (Dryopteris filix-mas), długosz królewski (Osmunda regalis) i wiele innych gatunków. Niektóre jednak znoszą warunki słoneczne – do wyjątków zalicza się paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare). Paprocie są mało wymagające, prawie bezobsługowe. Zaleca się podlewać je w czasie susz, osłaniać przed nadejściem zimy (gatunki wrażliwe na mróz) i regularnie odchwaszczać. Rośliny często łączy się z funkiami, żurawkami i bylinami okrywowymi cienia.
Najpiękniejsze trawy ozdobne do ogrodu
Trawy ozdobne to szeroka grupa, z których część jest traktowana jako rośliny o ozdobnych liściach, a wiele gatunków ma również dekoracyjne kwiatostany i owocostany (długo utrzymujące się po przekwitnięciu). Dlatego trawy ozdobne zaleca się przycinać je dopiero wiosną. Z reguły są mało podatne na choroby i szkodniki. Wysokie trawy ozdobne warto podwiązywać do podpór. Sposób pielęgnacji, wymagania świetle i glebowe zależą od gatunku Większość preferuje stanowiska słoneczne. W cieniu dobrze radzą sobie m.in. kosmatki (Luzula), kupkówka pospolita (Dactylis glomerata) i mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea). Do gatunków o szczególnych walorach dekoracyjnych zalicza się:
- Imperata cylindryczna ‘Red Baron’ (Imperata cylindrica) – to jedna z najpiękniej wybarwionych traw. Liście są zielono-czerwone, czasem występują także bordowe i limonkowe przebarwienia. Wysokość rośliny dochodzi do 50 cm.
- Miskant ‘Zebrinus’(Miscanthus sinensis) – to odmiana o prążkowanych, zielono-kremowych liściach. Jesienią liście przebarwiają się na pomarańczowo i czerwono. Kępy liści osiągają ok. 150 cm wysokości, w czasie kwitnienia miskant dorasta do 180-200 cm.
- Kostrzewa sina (Festuca glauca) – to niska trawa ozdobna (20-30 cm) o szarozielonych liściach. Ma małe wymagania. Dobrze znosi stanowiska wybitnie słoneczne i słabe, piaszczyste podłoża. Znosi susze. Jest chętnie sadzona na rabatach, w obwódkach, a nawet w ogrodach wertykalnych i dachowych.
Grupa roślin wieloletnich, które mają dekoracyjne liście i uprawia się je w ogrodzie jest znacznie szersza. Trzeba dobierać je kierując się gustem, ale także ich wymaganiami.
